Systemy kominowe, kominki i piece

Kanały kominowe

Zużyte powietrze, dym i spaliny wyprowadzane są z budynku przez następujące kanały kominowe:

• wentylacyjne – służą do odprowadzania powietrza w systemie wentylacji grawitacyjnej. Ich wymiary to najczęściej 14 × 14 cm (lub średnica 15 cm);
• dymowe – przeznaczone do podłączenia kotłów węglowych, kominków oraz pieców wolno stojących (tzw. kozy). Przeważnie mają średnicę 15, 18 lub 20 cm;
• spalinowe – do podłączenia kotłów gazowych i olejowych, a także gazowych ogrzewaczy wody. Zazwyczaj mają niewielką średnicę, np. 8 cm, przy czym wymagane wymiary określa producent w dokumentacji kotła.

Zaleca się grupowanie w jednym kominie kilku kanałów o różnym przeznaczeniu. Elementy te – choć potrzebne – utrudniają bowiem aranżację wnętrz, dlatego im jest ich mniej, tym lepiej. Poza tym wykonanie komina oznacza konieczność zrobienia otworów w stropie i dachu, co podnosi koszty inwestycyjne. Każdy element wystający z dachu to również miejsce potencjalnych przecieków. Do tego dochodzą kwestie estetyczne – dach, szczególnie niewielkich rozmiarów – wygląda lepiej bez licznych "wypustek".

Komin można wykonać jako tradycyjny, murowany, albo zdecydować się na tzw. system kominowy, składany na budowie z przygotowanych fabrycznie elementów.

Schemat rozmieszczenia w kominie kanałów wentylacyjnych, dymowych i spalinowych

Systemy kominowe

Dominujące przez lata tradycyjne kominy murowane są obecnie wznoszone znacznie rzadziej niż nowoczesne systemy kominowe. Przede wszystkim dlatego, że te pierwsze nie są zalecane do kotłów z podajnikiem (a takie dominują w sprzedaży), bo temperatura spalin w nich jest niższa niż w zasypowych i może dochodzić do kondensacji pary wodnej ze spalin, na co tego rodzaju kominy są nieodporne.

Takiego problemu nie ma w przypadku kominów systemowych – są one odporne na działanie agresywnych substancji chemicznych znajdujących się w kondensacie. Wynika to z ich warstwowej budowy. Kluczowym elementem jest tu stalowy lub ceramiczny kanał wewnętrzny, przez który spaliny lub dym wydostają się z domu. Jest on umieszczony w obudowie, a pomiędzy nimi znajduje się ocieplenie z wełny mineralnej. Izolacja chroni kanał kominowy przed wychłodzeniem, a obudowę przed przegrzaniem. Wełnę można zastąpić pustką powietrzną, która będzie służyć jako kanał doprowadzający do kotła powietrze niezbędne do spalania.

Wybrane kominy systemowe można bez obaw stosować nie tylko wtedy, gdy źródłem ciepła jest kocioł na paliwa stałe z podajnikiem, ale także popularne kotły gazowe, jak również olejowe. Wydzielają one dużą ilość pary wodnej, co przy stosunkowo niskiej temperaturze, w jakiej pracują, jest czynnikiem sprzyjającym jej skraplaniu się w przewodzie kominowym. Taki kondensat nie jest groźny dla odpowiednich wkładów systemowych.

Brak ograniczeń w doborze kotła to bardzo ważny, ale nie jedyny argument za kominem systemowym. Jego drugą istotną zaletą jest łatwość i szybkość wykonania. Montuje się go bowiem na budowie z przygotowanych fabrycznie elementów. Do wyrobu dołączona jest instrukcja, która bardzo ułatwia prace. Oczywiście, należy je prowadzić z zachowaniem należytej staranności.

Rosnąca popularność tego typu kominów bierze się też z tego, że w ramach systemu jednego producenta można kupić wszystkie niezbędne elementy, takie jak wyczystki, trójniki, czapy, pustaki wentylacyjne, nasady kominowe itp. Od wytwórcy dostajemy gwarancję na cały wyrób. Warto wspomnieć o jeszcze o tym, że kominy systemowe zajmują w budynku zazwyczaj mniej miejsca, niż te wykonane z cegły.

Przygotowanie elementów pod kominek murowany fot. Plewa

Czym są systemy powietrzno-spalinowe?

Specyficznym typem komina jest tzw. system powietrzno-spalinowy, nazywany też rurą w rurze (oraz skrótami SPS – system powietrzno-spalinowy lub LAS – z niemieckiego Luft-Abgas System). Nazwa bierze się stąd, że konstrukcję stanowią dwie rury – wewnętrzną odprowadzane są spaliny, natomiast dzięki przestrzeni pomiędzy nią, a obudową, do kotłów doprowadzane jest powietrze niezbędne do spalania.

Stosuje się je do odprowadzenia spalin z kotłów gazowych z zamkniętą komorą spalania. Spaliny można wyprowadzić ponad dach lub bezpośrednio przez ścianę zewnętrzną domu. Dzięki temu nie trzeba prowadzić długiego komina przez kolejne kondygnacje, co pozwala oszczędzić wydatki i czas. Jednak wyprowadzenie poziomo przez ścianę zewnętrzną jest dopuszczalne tylko po łącznym spełnieniu dwóch warunków:

• gdy moc kotła nie przekracza 21 kW;
• urządzenie grzewcze umieszczone jest w domu wolno stojącym.

Przekrój przez koncentryczny system powietrzno-spalinowy

Kominki

Wybierając kominek należy dokładnie zapoznać się z ofertą rynkową. Kominki różnią się bowiem nie tylko estetyką, ale też ważnymi parametrami użytkowymi. Najważniejsze z nich to:

• moc – wbrew pozorom podawana przez producentów maksymalna moc urządzenia nie ma większego znaczenia – bardziej liczy się nominalna moc grzewcza, wyliczana jako średnia z trzech godzin palenia w określonych warunkach testowych; błędem jest kupowanie kominka o zbyt dużej mocy, której potem i tak się nie wykorzystuje;
• sprawność – ten parametr (wyrażany w procentach) oznacza, jaka część energii powstającej podczas spalania drewna przy paleniu z mocą nominalną jest odzyskiwana w postaci ciepła;
• rodzaj paliwa – w większości kominków pali się drewnem, ale niektórzy producenci dopuszczają także brykiety drzewne, ewentualnie węgla brunatnego;
• materiał – wkłady żeliwne są cięższe od stalowych, bardziej odporne na korozję i trwalsze; stalowe występują natomiast przeważnie w bardziej nowoczesnej stylistyce;
• czas pracy bez uzupełniania opału – im dłuższy, tym wygodniej, choć podawane przez producentów wartości (nawet 12 godzin) trzeba traktować orientacyjnie, tym bardziej, że bardzo dużo zależy od jakości drewna opałowego: gatunku, wilgotności i średnicy polan. Faktycznie jest to czas utrzymania żaru przy minimalnej intensywności spalania;
• sposób otwierania drzwiczek – większość kominków otwierana jest na bok, ale w sprzedaży są też wkłady z szybą podnoszoną do góry (tzw. gilotyny) – bardziej przypominają otwarte paleniska i łatwiej jest wkładać do środka opał;
• okres gwarancji – podobnie jak w przypadku innych urządzeń – im dłuższy, tym lepiej (maksymalnie sięga 10 lat).

Kominek Home EASY BOX 2 fot. Kratki.pl

Kominek Scan 83-2 fot. Jotul

Jakie są zasady montażu kominka?

Przepisy mówią, że do kominka trzeba zapewnić dopływ powietrza zewnętrznego. Jest ono niezbędnego do prawidłowego spalania. Napływ zapewnimy poprzez zamontowanie oddzielnego kanału łączącego kominek z powietrzem zewnętrznym. Zależnie od typu wkładu kominkowego, powietrze doprowadzane jest bezpośrednio do króćca powietrznego wkładu lub – gdy nie jest on do tego przystosowany – musimy wyprowadzić wylot w pobliże otworów wlotu do komory spalania i przykryć ozdobna kratką.

Obudowę wkładów kominkowych wykonuje się z dowolnych materiałów niepalnych. Najczęściej dzieli się ona na dwie części – dolną z cokołem i ściankami bocznymi oraz okap. Część dolną można zrobić według własnego pomysłu lub wykorzystać gotowe elementy obudów, przeznaczone do konkretnych modeli kominków, dostępne w wielu formach stylistycznych i z różnych materiałów.

Okap murowany można pozostawić odsłonięty od strony wewnętrznej. Z kolei elementy te wykonane z płyty gipsowo-kartonowej najczęściej izoluje się wełną mineralną. Tak naprawdę nie jest to konieczne, ponieważ okap bez izolacji po prostu nagrzewa się i oddaje dodatkowo ciepło do pomieszczenia. Płyty odmiany ognioodpornej należy ułożyć dwuwarstwowo. Jeśli przewidujemy połączenie wkładu kominkowego z instalacją DGP, niezależnie od tego, czy będzie to system grawitacyjny czy nawiewny, w okapie montujemy przegrodę poziomą z otworem pozwalającym na osadzenie rury wylotowej do podłączenia skrzynki rozdzielaczowej lub aparatu nawiewnego.

W zewnętrznej części tego systemu rury rozprowadzające muszą być ocieplone – nawet gdy przebiegają przez pomieszczenia ogrzewane. W przeciwnym razie w okresie kiedy nie korzystamy z kominka, na ściankach rur może wykraplać się wilgoć z powietrza. Ponadto izolacja cieplna dodatkowo wygłusza kanały.

Prace przy obudowaniu kominka fot. Dovre